Phichhitanka

De Wikipedia
phichhitankax pallasiskiwa
phichhitankax yatiyaskiwa

Phicchitantax mä jisk'a jamach'iwa[1] (Zool. mf. Cientifico suti: Zonotrichia capensis, tama: frngillidae). Aka jamach'ix pata markanakan ukjamarak jach'a markanakans utjaraki. Sutipax aymar arut juti "tanka tanka".

Janchipa[trukaña | chimp askichaña]

P’iqipanx phuyunakapax sayarataw, suruñapax jisk’akiw, phuyunakapax chuchi ukhamarak qilla saminiw, kayupax panti samirakiw.

Tapapa[trukaña | chimp askichaña]

Phichhitankan tapapa, k'awnapa.

Tapapx kawkirus lurasipxakiwa, juk'ampis jisk'a t'una pajanakat tapapx lurasipxi.

Yatiyäwipa[trukaña | chimp askichaña]

urqu phichhitanka

Achachila[2] awichanakax aka jamach'irux nayra pachanakax sum uñch'ukipxiritayna. Aka uywax usuntañataki, tumpirinak puriñataki, ukat juk'ampinakataki. Ukjamarak k'awnapats yatiraksnawa; jallu maranit jan ukax juyphi maranicha. Phichhitankax jaqinakarux wali sum yatiyiriwa. Aka jamach'ix[3] kunayman yatiyäwinak yatiyistaspaxa, Achachil awichanakax aka jamachirux nayra pachanakanx sumpin uñch'ukipxiritayna. Ukarjamaw wali amuyump sarnaqapxiritayna. Uka pachanakans phichhitanka chiwisitaparux sumpin arkapxiritayna sapxiwa. Akhama:

  • Yapur purinqix ukjax yapunakar juypintaspaw ukhamarak chhijchintaspaw.
  • Kusisitax wal wararqix yatiyiw pata jaqinakar walja chu’ñ lulañapataki, suma juypiniw.
  • Wararqix “ch’it, chìt, ch’it" sasinx sañ munix jaqiw jutani khawkhats wararqix uksajat jutani.
  • Arumar wal wararqix ukjaxa yatiyiw llakinakaw utjani, jan ukasti jaqix k’arintaspa.
  • Utar manqhir mantqix ukhaxa yatiyiw jiwiriw utjani.

Phichhitankax jaqinakan uñt’apxiwa jan wali yatiwinak apaniri

Manq'apa[trukaña | chimp askichaña]

layqa phichhitankax laq'u pallasiski

Phichhitantax jupha, qañawa, llawäranak manqi. Ukjamaraki ..[3]

K'awnapa[trukaña | chimp askichaña]

Uka jamachhix paya ukajamaraki kimsa k'awnasiriwa. kimsa k'awni ukjax ancha jallunapatakiwa jan ukax juyphitaki.

Qillqatanaka[trukaña | chimp askichaña]

  1. Flores, C. M. (2008). Variación dialectal del léxico, de las aves de Qurpa, Qurumata Alta y Pujräwi. La Paz: Instituto de Estudios Bolivianos.
  2. Simon Yampara
  3. 3,0 3,1 Simon Yampara