Yatichirinakar Web 2.0 ukxat yatichäwi

Akjam yatichäw utjañapatakix wali ch’amaw tukuwayata kunatti may maya jan wat’äwinakaw thakhin uñstawayi. Sistan akxa askpach amuykipt’apxañasataki. Jichhax kunjamas qalltasiwayi, thakhin kunanakas lurawayata, khithinakas yanapt’asiwayapxi, kuna jani walt’äwinakampis tupthaptawaytan ukatuqit aka qillqattuq qhanancht’asiwäni.

Yatich Kamanimp aruskipäwi

2012 maranw Internet ukan aymarat qillqt’ir Jaqi Arunkirinakax Yatich Kamanimp aruskipt’ir sarapxäna. Uka aruskipt’äwin Jaqi Arun yanapt’asirinakax kunjams tayka arus jach’anchaysna ukxat jupanakar arxayt’anipxäna. Ukat ukjam ist’asax jupanakax wali amuytatasipxäna kunatti ukjam amtäwinakax janïraw Escuela Superior de Formación de Maestros (ESFM) uksanakan utjkänti. Normalankampin yatichañ utan aymara yatichirinakax kastillan arutak jila yatichasipki, ukat yamas Internet ukan qhipha uñstanakapxat yatintañ amtax janiw utjkänti. Ukjamax mä qhawqha kutimp qhiphanakat aruskipt’awayata.

Amtäw wakiya

Ukat walja urunakjarux Jaqi Arunkirinakax phisqha amtäwin p’iqinchäwinakap Yatich Kamanin irpiripa, Lic. Roberto Aguilar jupan yanapirinakapar uñicht’ayir apapxäna. Ukjarux jupanakax amtanakax walikiw sapxarakïnwa. Ukjam ist’asax jiwasax Internet ukan qillqt’irinakjamax mäkiw aymarat amtanak tukuñkam lurayätana. Chiqans janiw jasäkanti, wali ch’amaw tukuwayatäna, ukat ukjamarakiw yatiqatanakax utjawäraki.

Tukutatx chinuqa phaxsin Rubenus Edwinus Martinus ukjamaw aynach La Paz markar jilata Walter Gutierrez jupampir jilata Julian jupampir amtäwinak uñicht’ayir saraqapxayätana. Puritatx laqakiw jupanakar uñicht’ayata. Ukampins jupanakax janjamakiw ch’amanchasiñ munxapxänti. Jaytawäpxita, nänakaw amuykipapxä sakiw sisxapxarakïna. Ukjamïpan jiwasax wali ch’ama laq’aratakiw mistsuniwapxaraktan.

Amtäw walikiwsata

Ukat phaxsi jilat Yatich Kamanit Edwin Qhispiyirimpir Martín Canavirimpir amtäwinakxat akjam sasin yatiyanxapxatäna: ‘Amtäwinakamat Oruro markatak Internet ukxat mä qhawqha yatichäwinakakjamak wakt’ayanxapxäta.’

Yatich Kamanin jaysäwipxat lup'ïwi

Jupanakax janiw kunjamtï amtkayätan ukjamarjam jaysanxistänti. Jaqi Aruukankirinakax juk’amp sum amuyunakamp jaysäw kutt’ayanipxaspän uk munapxäna, niyakixay amtax yatichirinakar sum Internet apnaqañ yatsuyañ ukjamänwa. Ukatakix mä maraw munasïna, ukjar taqikunas sumak saraspän ukax juk’amp yaqha sumpach amtäwinakamp kun lurt’añ ukjam amtatarakïnwa.

Ukat ukjamïpan jiwasax waxrapasay sas iyawsxakiraktanwa, antis janiw ch’ama laq’ayaskañäniti. Jupanakan amtatanakaparjam phuqht’aniñäni ukat juk’amp amtäwinak wakicht’asin lurt’añäni sasaw arsuwayapxaraktana.

Yatichäwinaka

Yatichäwinak qalltañatakix jilata Julianump jilata Rubenumpiw mä qhawqha arunak arst’apxi

Uka suyt’at urux puriniwayiwa. Ukatakix ñanqhüruw wali willjtat Oruro markar sarawayata. Khaysarux niya kimsaqallq chikataniruw purtana. Normal ukar puritatx jaypachaw suyt’asipktan ukat jaypachat Sala de Reuniones ukan wakichäwix qalltasiski. Yatichäwinakx jilata Julianump jilata Rubenumpiw mä qhawqha arunak arst’asin qalltapxi.

Ukjarux jilata Mario Duran jupaw mäki nayrïr uñicht’äwipamp qalltaraki. Ukax chika urukamänwa. Chika urut uksarux atamiri apnaqañ utan jilata Martinuw yatichirinakar Facebookampit Twitterampit yaticht’i; ukampirus Internet ukaw sinti k’achapini. Jan ukakasapänx wali kusaspänwa.

Jilata Martinuw yatichirinakar Facebookxat yaticht’aski

Qhiphürux jilata Victor juparakiw Flickr ukxat uñicht’ayi, ukat llikax pachpa k’achakiskakiwa. Ukaw taqinitak jan walïkiti. Ukjampachas nayrar sarantayatakiskiwa kunatti amtäwinakaw phuqhaña. Ukjamax Blog ukxatrak uñicht’ayata, ukat llika k’achakïskakipan khithinakati uñstayaspxapxi jupanakarukiw mayninakar mayachthapxtana.

Jayp’utuqirux mayïr uñicht’äwinakatakix yaqha Internet apnaqañ utaruw mistsuwayxaptana. Ukan antis mäk’a walixi. Ukanx jilata Edwinuw Skype ukxat jupanakar yaticht’araki. Qhiph qhipharux jilata Rubenuw Wikipedia Aymara ukxat uñicht’äwimp tukt’aniwayxi.

Tukuya

Ukjarux yatichäwinak tukuyañakiw jutxi. Nayraqatax jilata Julian jupaw Jaqi Arunkirinakampir Web 2.0 yatiqäwir jutirinakampir jallällt’i, ukat yatiqäwinakat lup’ïwip arst’i. Tukuyatat jupax mayninakarurakiw aru churi. Ukat jupanakax maynit maynxaruw wali amuytatat arunakamp arst’apxaraki: https://shre.ink/rvJu

Taqi ukanak ist’atatx jilata Rubenux akjam saw Akta ullari: “Ururu markana, Jach'a yatiña utana “Angel Mendoza Justiniano”, aka 3ri, 4ri urunaka llamayu phaxsita saraqkipana, pä waranqha tunka payani marata, aka Web 2.0 ukaxa yatichäsiwayi. Akatakisti Ministerio de Educación de Bolivia Jaqi Arumpiwa mayacht’asisina ch’amañchawayapxi. Ukjamipansti yatichirinakawa kunaymana Jach’a yatichaña utanakata purt’aniwayapxi, akirinakata: Simón Bolivar, Bautista Saavedra,…” Ukjamakiw yatichäwinakasamp tukt’aniwaytana.

Jaqi Arunkirinaka

Jiwasax janiw jupanakan ukjaruk qhiphaqtañanakap munktanti, jan ukax juk’amp yatsupxaspa, yatiqirinakapan lup’ïwinakap mayjt’ayapxaspa ukat Universidad Pública de El Alto (UPEA) ukas Universidad Mayor de San Andrés (UMSA) ukas Universidad Técnica de Oruro (UTO) ukas ukat Escuela Superior de Formación de Maestros ukamp mayak sartsn ukaw munasi. Ukat sipan jiwasax Jaqi Arunkirinakjamax juk’amp amtäwinakamp sartaskakiñäniwa. Kunasay jutsam, janiw kunas suyt’aykistaniti.

Jiskt’atanaka

Yatich Kamani. (2012). Web 2.0 yatiqäwxat qillqata.

Anqa waythapirinaka