Saräwinaka

De Wikipedia
Irpiri

Saräwinakax täqi jaqinakan sarnaqäwinakapawa, jakawinakapawa ukhamarak qamäwinapakapawa.

Maya: isthapisiñ sarawi: aka sarawinxa parli kunjams nayra pachana waynanak, tawaqunak isthapisina ukatuqita.

Paya: manq‘anak sarawi: akan uñjañani kunjams nayra pachanxa manq‘asiphana ukata kunjams jichha urux manq‘asiptan ukatuqita yatxatañani.

Kimsa: piq‘inchirinak sarawi: akanxa parlañani kunjams piq‘inchiripa wali suma irnaqana.

Jichha urux piq‘inchirix janiw askikiti, qullqinak lunthatasi`pxi ukanak uñtañani.

Pusi: thuqhuñ saräwi: aka sarawinxa parli kunjams nayra pachanxa thuqhupxana, Jichha uruxkunjams thuqhupxtan.

Ukhamanak parlañani.

Kunkañchäwi[trukaña | chimp askichaña]

Aka t‘aqanxa uñjañani urunakata ukatxa sarawinakata, kunjams narra pachanxa jakapxana, jichha urux kunjams jakapxatan. Akan parlañani junat wayna tawaqu asxarapxi aymar aru parlaña, akan siw: jichha uruxa jiwasanakax janiw aymar aru parlañ munaptanti, sarawinakax jichha urux chhaxtañ muni.

Jichhapachamp nayrapachampi[trukaña | chimp askichaña]

Jichha uruxa wayna tawaqunakax janiw munapxiti punchunaka, wiskhunaka, uwij pulliranaka, phullunaka ukhamaraki ch‘utuqunakampi isthapisiña.

Jupanakax siwa: uka isinakax pasxiw, jichha urux suma isinakax utji pallqanaka wali kusa, allmillanakax samipax jiwakiwa, jichha urux wiskhux janiw sinti utjiti, manqhanchanakax suma ch‘uqutawa walja saminakampi utji.

Maranakax jani walikiti, jichha urux jiwasanakax janiw manq‘apxtan chayrunaka, p‘isqinaka, q‘allu muntarunaka, ch‘uñunaka, k‘ispiñanaka, apillanaka, ukhamaraki ulluku manq‘anaka.

Jichha urux wayna tawaqu manq‘i saxtanaka, t‘impunaka, arusanaka, firiyunaka, pullunaka manq‘apxi.

Uka manq‘anakax jani walikiti, jichha wayna tawaqunakax mirintasiñ yatipxiti jupanakax sapakiw manq‘apxi, janiw masinakampi manq‘apxi.

Aru[trukaña | chimp askichaña]

Ni aymar aru parlañ munapxiti, jupanakax siwa: nanakax janiw aymar aru parlañ muntan masinakax larch‘ukitaspawa siw.

Sarnaqäwi[trukaña | chimp askichaña]

Nayra urunxa p‘iqinchirix tata mallku, mama t‘allampi jupanakax irnaqana, janiw lunthatasirikanti wali suma irnaqapxana. Fiestanakapax jiwakiwa utjana tarkiada, waka waka, musiñana, pinkillada, ukhamaraki chunchu thuqhupxana.

Jichha urux p‘iqinchirinakax wali lunthatanakawa, jupanakakiw kunanaka munapxi. Ukat wayna tawaqunakax janiw amuyasipxiti.

Ukat wayna tawaqunakax thuqhuñapax regueton, villera, tecno, cumbia thuqhupxi larusiñjama.

Nayra pachanxa janiw qullqi utkanti achachilanakax lurapxana “trueque” ch‘uñunakampi, tuntanakampi, ch‘uqinakampi, apillanakampi, ullukunakampi truequepxana muxsa achunakampi puquta, laranja ukhamaraki mandarina ukanak lurapxana.

Suma qamaña[trukaña | chimp askichaña]

Nayra pachanxa suma qamasiña utjana ni lunthatas, ni jayranakas, ni k‘arisirisix suma sarawinaka utjana.

Jichha urux walja lunthatanakax utji, qullqichasawipax aljapxi jacha utaru, uka jacha utax sutipax “empresa” satawa ukaru achunaka aljapxi, uka empresa q‘añuchi pachamamaru, umanaka q‘añuchapxi uka quimikunakampi ukat nanakax janiw amuyasipxtanti uka quimikunakax pachamamaru jiwayaskiwa.

Tukuya[trukaña | chimp askichaña]

Ukhamax tukuyirista sasina waynanaka tawaqunaka janiw armasisna aka sarawinakata jumanakax uñjasipxtawa aka pachamamaxa wali usuchatawa ukat janiw jallkiti ukat achunakax jani sum jillkiti uka janiw askikiti.

Ukaru sirista nanakax sinti jayranka yatiqtan, nanakax janiw qamir jaqipxtanti, jiwasax sum sarnaqasiñaspawa jan lunthatasiñampi, ukat sirista aymar arusa sumaya