Ir al contenido

Melatonina

De Wikipedia

Melatonina jan ukaxa N-acetil-5-metoxitriptamina, ukaxa hormona de sueño satawa, ukaxa glándula pineal uksana nayrïri moléculapawa, ukaxa juk’ampi uñt’atawa hormona central reguladora ritmos cronobiológicos ukhama sintetizado juk’ampirusa arumanaka2. Ukaxa walja secreciones hormonales ukanaka jaqinakaru ukhamaraki yaqha mamalianakaru regula3,4,5. Aka neurohormona ukaxa sintetizatawa mä neurotransmisor, serotonina, ukaxa pachpa triptófano ukata apsutawa6. Ukaxa glándula pineal (p’iqinxa) tuqiwa mistu, ukaxa qhana jani utjatapata jaysañataki6.

Melatonina ukaxa walja lurawinakampiwa uñsti, janiwa hormonal ukampikiti, juk’ampirusa antioxidante ukhamawa7. Ukax ADN nuclear ukat ADN mitocondrial8 ukar jark’aqañatakix mä jach’a lurawiw utjaspa. Ukhamaraki sistema inmunológico uksanxa mä rol luraspa ukhamawa9. Noviembre phaxsin 2020 maranx pä nayrïr yatxatäwinakax mä correlación ukaw melatonina uk apnaqañamp Covid-1910,11 ukar jan walt’ayañamp uñacht’ayawayi. Ukampirusa, ANSES ukaxa iwxt’iwa yaqhipa categorías de población ukanakaxa manq’añanaka manq’añatakixa limitañapawa ukhamaraki qulliriru yatiyañapawa12.

Microorganismos ukatxa kunaymana ayrunakaxa melatonina uksa lurapxi (fitomelatonina satawa ayrunakanxa)13,14,15,16,17.

Khitinakatix aka hormona apnaqapki jupanakatakix dosis máxima de melatonina ukax janiw jiltañapakiti, ukax yatiñapawa. Melatonina sat qullax ikiñ tuqit jan waltʼäwinakar qullañatakiw apnaqasi, ukampis qhawqha qullqsa jan kuna usunïspa uk yatiñax wali wakiskiriwa. Dosis límites uñt’añax jan munat efectos secundarios ukanakaruw jark’aqaspa ukat melatonina ukax jan kuna usuni ukat suma apnaqañax utjarakispawa. Aka qillqatanxa, 5gr/día, dosis máxima de melatonina ukaxa janiwa jiläñapäkiti, ukatxa jani kuna usunaka apnaqañatakixa wali aski iwxt’awinakawa.