Chhijchhimpi Q'ixuq'ixumpi

Chhijchhimpi Q'ixuq'ixumpixa mä Aymara siwsäwiwa. Aka siwsawxa nayra laq'a achachilanakatpachwa wawat wawar parlaniwayapxiritayna. Jichhurunakkamasa taqiwjana arsutapunirakiwa.

Chhijchhimpi Q'ixuq'ixumpi

Mä uruxa, mä tataw junt’u uraqtuqir wallp aljasinï sasin thakhinjam saraskäna, ukat akatjamataw mä jan uñt’at janq’u sunkhan tatax jikxatatayna. Tatasti, jupamp chikt’atarakiw thakhinjam sarxapxatayna. Wali jay sarasinsti, mä muspharkaya, lliphipkir marka uñacht’ayatayna, uka markasti qurikamakipunïnwa, ukansti jisk’a chhiqhan wawanakakiw qamasipxarakïnxa; tatax uk uñjasasti aliqapuniw muspharatayna. Janq’u sunkhan tataxa, akaw markaxaxa, akan wallpam jila chanir aljasïta sasin arxayarakitayna. Jach’a markar purisasti, suni uraqit jutir tatarux quri phukh uñchat’ayatayna. Ukjamäkipan chhiqhan wawanakasti janiw akat sarxätati, nänakampiw qhiparxäta sapxarakitaynawa. Tatasti quri phukh uñxatasax mayak nayranakapax juykt’awayxatayna, janiw kuns uñjxänti, ukat wälpin mulljasxarakïna: ¡kunataks akar juttxa! sasin chuym liq’isirakïna. Janipuniw kuns uñjxänti, ukat kaja jawq’ayatayna; juykhu tatax kaj jawq’asaw tux… tux… tux… thakhinjam sararakïna. Sinti, sinti… mulljatapunïnwa:¡kamachakïsa, janirakis uñxtixä! sasin llakt’asïna. Jañq’u sunkhan tatax mayampiw quri phukh uñantayatayna, uñantasasti mayak nayranakapax jist’artxatayna, ukat wäli kusisitayna. Nayranïxasasti kunti Illimani quri markan utjkän taqi ukanak uñjxäna. Ukat janq’u sunkhan tataxa: Jichhürut uksarux qulliriruw tukxät sasaw sarakitayna; jaypachatsti, wawanakatrakiw jikt’asitayna: akjam wawanakx janipuniw uñjirïkti kunats chhiqhankamaki sasina. Janq’u sunkhan jaqisti ukankax limphu wawanakawa, awk taykanakapat armatanaka, jan sutin wawanakaw sasin yatiyatayna. Jumasti khitirakïta jiskt’ataxa: nayax q’ixuq’ixütwa sarakitaynawa; nayax chhijchhimp chikt’aw sarnaqta, ukjamarus nayaw nayr chursma sataynawa, ¡wali lup’iñjamawa! Nayrapacha achachil awichanakasax pachamama uraqin utjirinakar wali yäqapxiritayna: qullunakaru, q’ixuq’ixuru, jach’a jawiranakaru yaqhanakampiru, ukat askinjamaw sarnaqapxarakirïtayna.

Yatichäwi

"Pachamaman taqikunatix utjki ukax jiwasan jakäwisawa, yäqañasax wali askipuniwa"