Altu pata

De Wikipedia

Altupata markax Chuqiyapu jach'a suyu uksa sapa markankakiwa, Qullasuyunx inti jalanta (Oeste) 4.000msnm ukxan jikxatasi, qhirwa uraqin ukhamarak metropolitana La Paz markatx noroeste uksankiwa, ukat aka (2010) maranx 1.184.942 ukha markachirinakaniwa. Jacha Yatiqañ Universidad Pública de el Alto ukax yatiqirinakatak askiwa. Aeropuerto Internacional El Alto y el Comando de la Fuerza Aérea Boliviana ukas Altu patamarkankarakiwa. Walja jisk’a aljasiw qhathunakaw utji, markanx 5600 impresanaka fawrikanaka ukatx khusu uma utjayañanakaw utji, jach’a markat yänak ukhamark materia prima apayañchiqawjarakiwa. Altu pata markax orquesta sinfónica, museo, yaqha instituciones culturales ukanaknirakiwa. Altupatarux patatuqinakat jakaw jikjatañatakix mantanipxi, ukjam mantanjapxataplaykux kipka municipio nixiwa, machaq utanakat ukhamarak nayra utanakat mä machaq jach’a uñstiri markjam uñt’atawa

Ut’ayäwi[trukaña | chimp askichaña]

Nayra yatxatawi Uñt’at jisk’a qamawinakan Qulqituqi Yatiyawinaka Pacha Sarawi Uñakipt’awi Uñxatapxarakima Yaqhanakamp chikañcht’ata Nayra yatxatawi Altu patamarkax chiqpachans mä istañchhakinwa ukatsti wali jach’aruw jilatatawayxi, 6 uru achuqa phaxsin 1985 uka maranw (sección de provincia) uñt’ayasiwayi, ukxarusti 26 uru sata qallta phaxsinwa 1986 uka maran jach’a marka sutimpirakiw uñt’ayasiwayi.

Taypi sata phaxsin 2003 maran Altu patamarkax Khusu umat ch’axwirinakjam uñt’atawa, khititi Gonzalo Sánchez de Lozada uka maran p’iqinchirin sataparjamaw 70 jiwatanakax utjawayi, ukatx 17 uru taypi sata phaxsin uka pachapa maran p’iqinchawipx jaytanukuwayxi. Nayrïr unxtasir tamanakax akanakawa: FEJUVE (Federación de Juntas Vecinales) COR (Central Obrera Regional). Uñt’atat jisk’a qamawinaka

Altu patamarka, Av. Juan Pablo II uksat uñjasax illimanix uñstiwa Aka altu patan aski jisk’a makanakapax akanakawa: Ciudad Satélite (empleados públicos ukanakarakiw ukan qamasipxi), Villa Exaltación, Villa Adela (empleados de las FF.AA ukanakarakiw uksa tuqin qamasipxi.), 1ro de Mayo (fabriles irnaqt’irinakaw uksa tuqin qamasipxaraki), Villa Alemania, Villa Dolores, El Kenko, Alto Lima, Senkata, Nuevos Horizontes, Mercedario, Kollpani, Villa Ingavi, German Bush, Ballivian y Rio Seco.

Altu patankir markachirinax apnaqapxi ukhamarak irnaqt’ayapxi uka pachpanqir qulqi. Altu patamarkax nayrar sartir markawa, manqañ aljawimp ukat isi ch’ukutamp ukhamarak anqax markat thantha isi aljañanakampiw sarnaqapxi. UKampis qhatunakax wali askiw altu parata markatakixa. sañani 16 de julio qhatux willka uru ukhamarak samarañ urun aljapxi, ukan x mä saruntat turnillut ukampis machaq uñstir k’añaskunak jikxatsnaxa. Ukampirus uraqinaka, utanaka, ukhamarak ceja qhathu. Ukampinsa Ceja tuqin machañ utanaka, jan wali utanaka, t’una wartatanaka ukatx walja lunthatanakaw uñjasi. Ukanakaw aka machaq markar jan walt’ayi .

Yatiyawinakata Altu pata markankir aski yatiyawinakapax akirinakawa: Televisión TV Norte, Canal 57 CVC Radios Radio Integración, Radio Majestad (El Alto), Radio Pachamama, Radio Fejuve Prensa El Alteño

Pacha Alto patat uñtasax Huayna Potosí qullux thiyat uñsti Marpachaw pachax sinti thaya, janiw junt’u pachans 17°C purkiti. Ukampins juyphi pacha willjtanakanx wali thayawa, ukampis qhirwa tuqinakatx sinti thayaniraki.

SarawiAka markan markachirinakax kunayman sarawinipxiwa, jupanakax taqikast yaqawinakaruw arkapxi; sisnawa: Tatakuranakaru,(Católicos), ukhamaraki kunayman yupaychawinaka ukampis yaqhipanakax achachilanakaru, Pachamamaru waxt’asipxi. “16 de Julio” uka uruxa, kunayman thuqt’awinakamp wali jach’a jikthaptawix utji, ukanx suma uñt’at thuquyir tukirinaka,thuqurinakaw wal jach’añchayapxi, mä jach’a tam thuqurix uñt’atawa, Chacaltaya 91.7 ukanx waranq pusipatakan thuquriw utji. Uka urutakix kunayman aljasirinaka, thuqurinaka ukhamarak thuquñ is ch’ukurinakax marpachaw wal wakichasipx aka thuquw jach’anchañataki. Aka markanx utjarakiwa, “ Museo de Arte Antonio Paredes Candía , La Escuela Municipal de Arte”, ukanx wawanakaw munañaparjam kunayman yatxatapxi; jisnawa, Danza Clásica, Danza Folklórica, Artes Plásticas, Artes escénicas, Música Clásica ukhamarak Cinematografía.

Uñakipt’awi1.

  • Gobierno Municipal de El Alto. «Base legal de creación del municipio de El Alto». Consultado el 06/07 de 2008.
  • Uñxatapxarakima Guerra del GasAymará
  • Aeropuerto Internacional El Alto
  • Yaqhanakamp chikañcht’ataSitio web oficial de la alcaldía de El Alto Noticias Bolivianas El Alto Estadísticas departamentales, año 2005.
  • Instituto Nacional de Estadística (pdf)
  • Blog oficial de la Universidad Pública de El Alto (UPEA) Coordenadas: 16°31′S 68°10′O / -16.517, -68.167
  • Obtenido de "http://es.wikipedia.org/wiki/El_Alto"