Diferencia entre revisiones de «Qawra»

De Wikipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
EmausBot (kutkatasiña | contribs.)
m r2.7.2+) (robot Añadido: be:Лама, жывёла
m r2.7.1) (robot Añadido: th:ลามา
Línea 135: Línea 135:
[[szl:Lama]]
[[szl:Lama]]
[[ta:லாமா]]
[[ta:லாமா]]
[[th:ลามา]]
[[tr:Lama (hayvan)]]
[[tr:Lama (hayvan)]]
[[udm:Лама (пӧйшур)]]
[[udm:Лама (пӧйшур)]]

Revisión del 03:15 14 chi 2012

Qawra
Qarwanaka.
Qarwanaka.
Qarwanaka.
Mitan kamay
Regnum: Animalia
Phylum: Chordata
Classis: Mammalia
Ordo: Artiodactyla
Familia: Camelidae
Genus: Lama
Species: L. glama
Mitan kamaypaq sutin
Lama glama
Linnaeus

Qawra, qarwa (kastilla aru: Llama), manq'atapa aruma khisturi axa uywawa. Suni tuqinakanxa qawraxa khumuri uywawa.

Qarwasti Inkapachanakatpachwa uywatatayna, ukjamaraki wanaku kast uywarakitaynawa. Ukjamaraki jichhurunakkamaxa, khaysa Pirwa(Peru)ayanch tuqiwjana, Ch'ili (Chile) ansta tuqiwjana, ukjamasa inti jalanta Bolivia tuqinwa aka uywax uywatatayna. Juk'ampis jichhurunakanxa inapuniwa aka pata thaya pampanakanxa.[1]

Qarwa kast uywanaka

Yaqha pä kast qarwa uywanakampiw utjatayna, Akirinakawa:[1]

Qawqha askitaynasa aka uywaxa

Vista de una llama en las Ruinas de Quilmes, Tucumán.

Ispañul jaqinak nayraqatasti qarwanakaxa q'allanat lurawinakan uñacht'ayatataynawa. Akhamanaksti uñjaraksnawa aka Muchiqa (Mochica) sarawinak taypina(200-600 d. C.)ukjamipanpi jaqin khumnaqasiñapatak kutikiptawayataynaxa. Ukjamarus qarwa aychas kankas wali sumapunirakitaynawa ukapachatpacha. Ukjamatwa qaqilunak lant iwij lant uywatatayna, ukjam siw yatxatäwinakaxa.

Botella Mochica representando llamas. Museo Larco. Lima-Perú.
Primera imagen vista en Europa de llamas.1553.

Walja ayllunakanwa qarwax khumnaqañ uywaskaki, ukjamarus chalun uywaskaki, juk'ampisa thaya pata uraqinakana. Yaqhip yatxatatanakax nä 30-50 waranqh waranqh qarwanakay utjchisapana jichhasti wali juk'akixatapawa (nä pä waranqhan waranqhapaki).

Juk'ampis qarwat parlkasax janiw t'arwapat armt'asiñasakiti. T'arwapax wali askipunitaynawa taqi kast isinak lurañataki nayrapachanakatpacha.

Qarwan uñstawipa

Llama.

"Ispañul jaqinakax incanakax khaysa tribu de Israel tuqit jutappachax sasaw sapxiritayna." (Dr. Javier García Gómez y Dra. Bibiana Vilá).

Walja yaqha jaqinakax walpunrak qarwan uñstawipatx jiskt'asipxatayna, kawkhatpuns utjpacha sasina. Juk'ampis aka tuqit yatxatañakiskaspawa.

Llamas cerca del Illimani.

Inkanakax akhamat qarwax utjix sasaw sapxarakiritayna: Mallku QhapaqampinManco Cápac Mama Uqllumpin Mama Ocllo wawapay mayni aqlla tawaqump jaqichasiñ munchisapana, uk yatisax tata Inkax janiw munkchisapanti. Ukjam yatisax waynamp tawaqumpix yaqha tuqiruy sarxapxataynaxa, ukjam aytisax tata Inkax panpachan jiwayatayna. Mama Inkasti Wiraqucharuw mayitayna janikiy jiwayatapxpanti sasina, Wiraquchax uk uñjasax panpachan qarwaruw tukuyatayna. Ukat jayapachatsti tata Inkax pani uywaw jaqi uñtan Qusqu markan sarkaskatap yatitayna, uk yatisasti jiwayayarakikitaynawa. Ukjamatwa uka qarwa jiwayatanakax alaxpachar makhatawayapxatayna, ukatsti mayamp kutiqanipxatayna jaqimp wali suman jakasxañataki.

qarwasti taqiwjankarakiwa

Aka Qarwa uywasti Bolivia jach'a suyu markan uñacht'awiparakitaynawa, ukjamatwa escudo tuqinsa jichhakamax uñjasirakispa. Janiw Bolivia markak uñacht'ayaskataynati, jan ukasti Ch'ili, Pirwa markanakas ukapachparakikiw uñacht'ayasipxatayna.

Jik'ampis uñxatt'arakismawa

Uñxatt'awinaka

  1. 1,0 1,1 Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (editors). 2005. Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed).

Anqaxamp jaqthapirinaka

Plantilla:Bueno