P'isaqa

De Wikipedia
P'isaqa.
p'isaqana k'awnapa

P'isaqa (kastilla aru: Perdiz), Jichhu qulluna jakasiri uqi sallqa jach'a jamach'iwa, (Zool. mf. Cientifico suti: perdix perdix, tama: tinamidae). P'is p'is p'is sasaw jalnaqapxi, ukat ukham sutini.

Aka pisaqanakasti utjiwa aka markanakana,Brasil,Bolivia,Paraguay y Argentina.

Aka qullasuyu markansti japxiwa suni uraqinakana.

Ukhamaraki aka p’isakanakasti jakapxiwa pámpana ukhamaraki qullunakana,qulluna jilpacha jak’asi.

P’isaqanakasti tuytiwa sasa p’is p’is p’issssssssss, ukata sutipaxa p’isaqa sata.

Aka p´isaqanakasti   suni uraqina jakasipxi. P´isaqasti jakaspawa 3500 a 4800 m s.n.m.

Ukhamaraki aka p´isaqanakasti urqu qachunakampixa samipasti kikipakiwa.


P’isaqanakana taqpacha jakawipa[trukaña | chimp askichaña]

Jakawipa[trukaña | chimp askichaña]

P’isaqanakaxa jakasipxiwa wichhu,t’ula taypinanakana, ukhamaraki qullunakana  jakasipxi.

Janchipa[trukaña | chimp askichaña]
P'isaqax uñch'ukisisinkiwa.

Kimsa chhiy jamach'iwa, nas wallpar uñtatawa, jan aliqt'ir jamach'iwa. Phuyunakapax ch'umphi qaqawa, kawkirus jank'akirakiw uka phuyunakapampix chhaqhantaspa.

Qamäwipa[trukaña | chimp askichaña]
Qalapatan k'uñunaqaski

Ch'illiw ch'illiw taypinakanpun jakasipxi. Mä pay kimsaw sarnaqapxi. Chhiwchinipk ukapachanakax mä suxta paqallq chhiwchinak ananaqapxi.

Manq'apa[trukaña | chimp askichaña]

Juyra achunak manq'asi.

Tapapa[trukaña | chimp askichaña]

Pamparukiw tapachasi, tapapanx phuyunak ch'illiw t'unanak tapachsu.

K'awnapa[trukaña | chimp askichaña]
P'isaqan k'awnapa

P'isaqax tunka payan k'anwaspha. P'isaqax qullunakaruw k'anwi.K'anwapax t'ixisiñarakiwa. Ukatx q'ullu k'anwas utjarakiwa, ukax janiw t'ixisxaphati.

K’awnapaxa wila saminiwa.

Chichipa[trukaña | chimp askichaña]

Chichipas k'awnapas manq'añawa, ukhamarus wali sumapuniw chichipaxa

 Ask’arañxata-asxarañxata[trukaña | chimp askichaña]

Aka p’isaqanakasti wali urinakawa, wichhu t’aypinakana jak’asipxi. Ukhamaraki uka wichhu taypinakaru imantasipxi.

Sarnakawipa[trukaña | chimp askichaña]

P’isaqanakasti sarnakaspawa ukhamaraki tuytaspawa.

Samaratapata[trukaña | chimp askichaña]

P’isaqanakasti samarapxiwa ukhamaraki ikipxiwa uraqina.

Jarisiñapata[trukaña | chimp askichaña]

P’isaqanakaxa jarisipxiwa umanpi,lak’ampi, ukhamaraki lupimpi.

P’isaqanakana manq’apa[trukaña | chimp askichaña]

P’isaqanakaxa manq’apxiwa jatha siwaranaka ukhamaraki sillqumaka manq’apxi.

T’uquntäñxata ukhamaraki mirantañxata[trukaña | chimp askichaña]

P’isaqanakasti t’uquntaspawa pä tunka kimsani urunaka.

Ukhamaraki k’awnapasti wilnakawa.

Mirantaña pacha[trukaña | chimp askichaña]

Aka suni uraqinakana p’isakanaxa,mirantaña pachapaxa qalltiwa sata phaxsina llamayu ukha pachaqama.

Janchiru p’uquntayirinaka[trukaña | chimp askichaña]

Aka p’isaqanakansti aychapaxa suma chamanchirinakaniwa.

Potasio,magnesio,fosforo, selenio, hierro yakhanpinaka.